Art stations fundation - by Grażyna Kulczyk


03.02.2011 - 16.03.2011
galeria Art Stations

wstęp wolny

FOTOGRAFIA W KOLEKCJI GRAŻYNY KULCZYK Tożsamość. WYSTAWA

wystawa:
03.02.2011 – 16.03.2011 
galeria Art Stations

wernisaż: 
03.02.2011 19:00

kurator: 
Paulina Kolczyńska 

aranżacja: 
Rafał Górczyński

Zimowa wystawa w Art Stations jest pokazem prac wybranych artystów polskich, takich jak: Zofia Kulik, Maciej Osika, Konrad Kuzyszyn, Katarzyna Górna oraz międzynarodowych: Zhang Huan (Chiny), Loretta Lux (Niemcy), Michael Najjar (Niemcy), Thomas Hirschhorn (Szwajcaria), których podstawowym medium oraz środkiem ekspresji jest fotografia.

Pokaz oferuje ciekawy przekrój pokoleniowy oraz tematyczny, którego wspólnym punktem odniesienia jest złożony problem tożsamości na przełomie XX i XXI wieku. Czas, jak i miejsce powstawania prac są tu jednakowo ważne. Proces wyboru wyłonił bowiem nie tylko wielowarstwową perspektywę tego zagadnienia, ilustrując aspekty tożsamości na poziomie osobowym, społecznym i kulturowym. Ukazał także bogactwo ikonograficzne oraz głębię ikonologiczną odzwierciedlającą wpływ zjawisk społeczno-politycznych oraz historycznych na kształtowanie się tożsamości.

Istotna jest tu także rysująca się wyraźnie nowa perspektywa świata postzachodniego, w której ważnym składnikiem są głosy i doświadczenia artystów z Chin oraz Bliskiego Wschodu wkraczających na arenę międzynarodową – jako dopełniające punkt widzenia artystów europejskich. Cechą charakterystyczną wystawy jest bowiem także wielokulturowość zanurzona we współczesności.

Pomimo nakreślonego powyżej gąszczu przeplatających się aspektów tożsamości oraz ich uwarunkowań wystawa jest bardzo przejrzysta. Przejrzyste są bowiem same dzieła i zawarte w nich treści. To dzięki nim krystalizuje się także cel wystawy: ukazanie współtworzących się między pracami nowych relacji i powiązań, które roztaczają wachlarz różnorodności znaczeń.

Aż dwa piętra wystawy zajmuje prezentowana po raz pierwszy w Polsce tak szeroko seria prac Zhang Huana (ur. 1965), jednego z najważniejszych przedstawicieli współczesnej sztuki chinskiej. Zhang Huan jest najmłodszym przedstawicielem nowej fali artystów, jaka wypłynęła na początku lat 90. z „Państwa Środka”. Jego prace w sposób dojmujący przekazują bardzo osobiste, jak i zbiorowe doświadczenia związane z historią oraz procesem zmian politycznych i kulturalnych przeżywanych w Chinach. Artysta znany jest szczególnie ze swoich traumatycznych performensów, w bezkompromisowy sposób komentujących np. politykę socjalną Chin ( tzw. polityka jednego dziecka w performensie z 1994).

W praktyce artystycznej Zhang Huan posługuje się bogatą gamą środków wyrazu od performensu do fotografii, po instalacje, rzeźbę, uprawia także malarstwo popiołem. Na wystawie w Art Stations obejrzymy dwie serie fotografii “Shaghai Family Tree”, 2001 oraz “Foam”, 1998. Obie prace w swym przesłaniu ideowym próbują wypośrodkować pomiędzy wpływami społeczeństwa, korzeni rodzinnych, a rolą przeznaczenia w kształtowaniu się tożsamości oraz indywidualnego miejsca artysty jako suwerennej jednostki w życiu rodzinnym i społecznym. Tak więc tożsamość, jak i szeroko pojęta duchowość jest motywem przewodnim obu serii. Na uwagę zasługuje także sfera ikonograficzna przedstawień, bowiem w “Shanghai Family Tree” artysta oraz towarzyszące mu postaci poddani są zabiegowi kaligrafii, nakładania tekstów na ich twarze, a w przypadku serii “Foam”, 1998 zdjęcia rodzinne w ustach artysty otrzymują specyficzną symboliczną wymowę.

Sugestywność ikonograficzna oraz wielowarstwowość znaczeń cechuje także prace Zofii Kulik. Na wystawie zobaczymy Wspaniałość Siebie V” (Matka, Córka, Partnerka) z 2007 roku. Trójstopniowy dodatek do tytułu jest w konfiguracji myślenia o tożsamości bardzo ważnym wprowadzeniem. Wprowadzeniem do wnętrza dzieła, którego podstawę stanowią rozliczne archiwa rzeczy, gestów - zebrane, opisane, ułożone - współtworzą wyjściową formę pracy. Klimat, jak i wybór obiektów jest bardzo dla Zofii Kulik charakterystyczny. Artystka poprzez bardzo precyzyjne samookreślenie dąży do tego, aby uczestniczyć w jak najszerszym wymiarze istnienia, być fragmentem „jego sportretowanej całości”, której sama czuje się nieodłączną cząstką.

To właśnie drzemiąca siła odnaleziona w umiejętności samookreślenia, stanowiąca medium także w portretach Macieja Osiki czy pracy z cyklu „Madonny” Katarzyny Górnej, zwraca uwagę na równoległy wymiar tożsamości zawarty w sferze seksualności. W przypadku Osiki to rejestracja niezwykłej zdolności artysty stawania się kobietą, a także artyzm w ukazaniu siebie jako „istoty androgynicznej”, balansującej współgrające ze sobą elementy żeńskie i męskie we własnym psycho-somatycznym wnętrzu. Innego rodzaju, jakkolwiek równie odważnego przewartościowania dokonuje Katarzyna Górna, która w zmaganiu się z przypisanymi kobiecie rolami walczy także o odświeżenie tradycji wizualnej, przypisując historycznej ikonografii nowy wymiar. Tu bowiem ciało kobiety jest źródłem wyzwolenia pomimo nawarstwionych konotacji historycznych przeczących jego wolności.

Tożsamość ujęta przez pryzmat poszukiwania kondycji ludzkiej - to trop podjęty przez Konrada Kuzyszyna. Centrum uwagi artysty stanowi poddane eksperymentowi natury, a także eksperymentowi człowieka ludzkie ciało. Ciało, na którym dokonało się nieodwracalne przekroczenie, pokazane jako symbol granicy egzystencji, zawieszone między prawdą a fikcją w niemym pytaniu o własną tożsamość.

To samo pytanie - aczkolwiek w innym kontekście, subtelnie nawiązującym do psychologii fizjonomiki - nurtuje odrealnione postaci wykreowane w fotografii Loretty Lux. Manipulacje proporcjami twarzy wprowadzają tu nieznajomy, niepokojący element w ludzkiej fizjonomii. Jeszcze inny, szeroki zakres odrealnienia ukazany jest w pracy Thomasa Hirschhorna, gdzie wpływ otoczenia, jak i formuła jego przedstawienia, bezpośrednio odnoszą się do kształtowania rzeczywistości jako istotnego komponentu tożsamości. Artysta sugestywnie naświetla cechy współczesnego krajobrazu informacyjno-komercyjnego, kompilując wybrane jego fragmenty, by ukazać w ten sposób dominujące cechy otaczającej nas współczesności.

Wachlarz współczesnych zjawisk w pracach Thomasa Hirschhorna tworzy specyficzną plecionkę zależności, a sposób ich komunikowania jest swoistym znakiem czasu oraz wyznacznikiem bagażu i perspektywy ideologiczno-artystycznej, w jakiej funkcjonuje twórca. W tak złożonej perspektywie wystawa w Art Stations prezentuje także prace Michaela Najjara. Zainteresowania artysty w prezentowanej grupie prac są o tyle ważne, iż koncentrują się wokół najnowszej technologii komputerowej. Najjara interesuje bowiem wizja społeczeństwa telepatycznego, funkcjonującego na zasadzie bezprzewodowej generacji maszyn cyfrowych. Dzięki osiągnięciom w tej sferze artysta jest w stanie stworzyć portret uzupełniony przez stały, dotąd niewidzialny element fal mózgowych danej osoby. Warstwa ikonograficzna poszerzona zostaje o dodatkowy aspekt manifestacji osobowości.

Zaprezentowana wystawa jest więc swoistą układanką, zbiorem bardzo indywidualnych głosów. Ikonograficznie stanowi natomiast ciekawe wyzwanie, wyzwanie dla widza i uczestnika, bowiem przedstawione dzieła, jak i ich elementy, które wydają się znajome, budują tu zupełnie nową warstwę znaczeniową.

Katarzyna Górna (ur. 1968, Polska) artystka, tworząca głównie wielkoformatowe fotografie, najczęściej łączona jest z nurtem krytycznym związanym z tematyką kobiecą. W swoich pracach dokonuje przeformułowań ikonograficznych znanych symbolicznych przedstawień kobiet. Zmaga sie ze steoretypowym rozumieniem roli oraz funkcjonowania obrazu kobiety w kulturze. Wydobywa sprzeczności oraz głębię kobiecej tożsamości, konfrontując widza z rozszerzonym znaczeniem znanych symboli. W jej pracach klasyczna cielesność uwolniona zostaje z historycznych konotacji, ciało staje się pełnowymiarowym manifestem człowieczeństwa wyrastającym ponad ściśle określoną rolę społeczną.

Thomas Hirschhorn (ur.1957, Szwajcaria) jest jednym z najważniejszych artystów współczesnych tworzących w medium instalacji. Źródłem inspiracji w jego pracy jest dzisiejszy krajobraz informacyjno-komercyjny, którego wizualne przesycenie, ogrom i chaos stanowią główne pole zainteresowań artysty. Materiały, z jakich buduje swoje dzieła, to „odpady” świata współczesnej konsumpcji, którego jest zarówno obserwatorem, jak i ilustratorem. Artysta kontynuuje swoiste postrzegania świata także w swoich pracach na papierze. Są to kolaże, w których kompilując wybrane fragmenty rzeczywistości kreuje tak zwany fakt prasowy zawieszony między prawdą a fikcją, zachowując przy tym dominujące cechy otaczającej nas współczesności.

Zofia Kulik (ur. 1947, Polska) jest jedną z najważniejszych polskich artystek współczesnych. We wczesnej fazie swej twórczości zajmowała się rzeźbą, a od 1971 wraz z Przemysławem Kwiekiem realizowała działania typu performance, instalacje, filmy, wideo, oraz interwencje i akcje. Od 1987 r. artystka pracuje indywidualnie, poświęciła się fotografii, jakkolwiek kontynuuje także prace w innych mediach. Punktem wyjścia dla jej wielokrotnie naświetlonych biało-czarnych fotografii są skategoryzowane oraz zarchiwizowane aspekty rzeczywistości, na które składają się: pejzaże, architektura, gesty, wydarzenia ze świata realnego oraz kompozycje, które zbudowała sama. Klimat, jak i budulec jej ikonografii zakorzeniony jest także w niedawnej socrealistycznej historii Polski. Prace Kulik charakteryzują się uniwersalną wieloobrazową strukturą niezliczonych fotomontaży, które mimo iż powstały z rozproszonej wielości, pokazane są jako „nierozłączna tkanka” wszechogarniającej nas całości.

Konrad Kuzyszyn (ur.1961, Polska) tworzy w zakresie szeroko pojętej fotografii, z którą eksperymentuje. Wypowiada się także za pomocą instalacji wideo. W centrum zainteresowań artysty jest ludzkie ciało, jego wrażliwość, plastyczność, a także trwałość. Artysta przybiera postawę naukowca, wbudowując w język wizualny swych prac nie tylko sylwetkę, ale także tkankę ludzką. Jego działania oscylują wokół tematyki egzystencji, oparte są jednak głównie na obserwacji zachowań ludzkiego ciała. Ciała, na którym dokonało się nieodwracalne przekroczenie, pokazane jako symbol granicy istnienia, zawieszone między prawdą a fikcją w niemym pytaniu o własną tożsamość.

Jerzy Lewczyński (ur. 1924, Polska) fotografik, jeden z najbardziej zasłużonych artystów dla powojennej historii fotografii polskiej. Znany jest ze swoich wielu dokonań, które następowały po sobie od lat 50., kiedy wraz ze Zdzisławem Beksińskim i Bronisławem Schlabsem stworzył prekursorskie prace wobec powstałej dziesięć lat później sztuki konceptualnej. W 1959 roku był współorganizatorem słynnej wystawy, szeroko znanej pod nazwą „Antyfotografia” w Gliwickim Towarzystwie Fotograficznym, gdzie w sposób innowacyjny przedstawiono neutralną estetycznie dokumentację fotograficzną jako cykle traktujące o „poezji prozy życia”. Cykle te artysta kontynuował od końca lat 1960. Lewczyński jest twórcą „archeologii fotografii”, idei o podłożu autorskiego programu społeczno-artystycznego, bardzo ważnej w kontekście fotografii światowej. Program „archeologii fotografii”, sformułowany na przełomie lat 1979-80, skupiał się na ocaleniu oraz podniesieniu rangi fotografii rodzinnej, anonimowej ( a nawet zniszczonej) w ramach szerokiej archiwizacji przeszłości.

Loretta Lux (ur. 1969, Niemcy) zajmuje się fotografią, łącząc klasyczne techniki fotograficzne z malarstwem i manipulacją cyfrową. Znana jest ze stylizowanych przedstawień dzieci, które stanowią centralny punkt jej twórczości. Wszystkie prace charakteryzują się oryginalną skodyfikowaną formą, jakkolwiek inspiracje czerpie z malarstwa epoki wiktoriańskiej. Artystka bowiem tworzy swoje kompozycje dwustopniowo. Częścią jej praktyki artystycznej jest archiwizacja uprzednio stworzonych kontekstów drugoplanowych, które stają się tłem dla jej bohaterów. Małych modeli przebiera w ubranka ze swojego dzieciństwa, a ich rysy i proporcje ciała poddaje subtelnej cyfrowej manipulacji, co sprawia, że postaci na zdjęciach przypominają nieco osobliwe lalki. Artystka, jak sama twierdzi, wykorzystuje wizerunki dzieci jako metafory utraconego raju i symbol niewinności.

Michael Najjar (ur. 1966, Niemcy) zajmuje się fotografią, w której stosuje techniki manipulacji cyfrowej. W tworzeniu nowych wizji często posługuje się także programami komputerowymi, których sam jest twórcą. Punktem wyjścia jego poszukiwań są przemyślenia teoretyków kultury i filozofów, takich jak Jean Baudrillard, Vilém Flusser i Paul Virilio. Prace Najjara odzwierciedlają najnowsze osiągnięcia technologiczne oraz ich potencjalny wpływ na kształtowanie się przyszłych struktur społecznych. Połączenie elementów realistycznych z fikcją to dominujący aspekt jego twórczości wideo oraz poszczególnych grup prac fotograficznych. Celem sztuki artysty jest bowiem tworzenie futurystycznej ikonografii osadzonej w medycznej oraz naukowej rzeczywistości. Konstruowana przez twórcę wizja przyszłości oparta jest na symulacjach oraz hiperrzeczywistości, za pomocą której artysta ukazuje złożoność najbliższej przyszłości - jutra.

Maciej Osika (ur. 1981, Polska) zajmuje się fotografią, stosując tradycyjne techniki, jak i obróbkę komputerową. Stworzył wiele serii portretów, w których sam wystepuje jako model, przybierając wystudiowane pozy oraz w odpowiedniej stylizacji, perfekcyjnie wcielił się w różne wizerunki kobiet. Większość zdjęć stanowi doskonałą mistyfikację płciowości, niektóre jednak dyskretnie zdradzają złudę, wprowadzając w obszar zagadnień dotyczących tożsamości płciowej. Wszystkie jednak wcielenia mówią o bardzo osobistym rozumieniu i przeżywaniu piękna, gdzie erotyzm i idealizacja stanowią punkt wyjścia ku niemal ekshibicjonistycznemu pragnieniu ukazania pełni własnej osobowości. Z perspektywy dwudziestolecia transformacji społecznej i kulturowej w Polsce Osika jest nadal jednym z niewielu twórców mówiących tak otwarcie o swojej seksualności w kontekście stereotypów kulturowych i estetycznych wciąż żywych we współczesnym społeczeństwie.

Zhang Huan (ur. 1965, Chiny) to jeden z najważniejszych przedstawicieli współczesnej sztuki chińskiej, jaka pojawiła się na początku lat 1990. Jego prace w sposób dojmujący przekazują bardzo osobiste, jak i zbiorowe doświadczenia związane z historią oraz procesem zmian politycznych i kulturalnych zachodzących w Chinach. Artysta znany jest szczególnie ze swoich traumatycznych performansów w bezkompromisowy sposób komentujących politykę socjalną w Chinach. W swych pracach porusza także złożoną tematykę tożsamości oraz duchowości. Ciało artysty jest bardzo często głównym medium przekazu trudnych, ale też głęboko humanistycznych treści. W praktyce artystycznej posługuje się całą gamą środków wyrazu: od performance do fotografii, poprzez instalację, rzeźbę, a także malarstwo popiołem.