Art stations fundation - by Grażyna Kulczyk

Od połowy marca do końca kwietnia w górnej i dolnej przestrzeni Galerii Starego Browaru można oglądać obszerny zbiór prac blisko dwudziestu artystów reprezentujących Kolekcję Bunkra Sztuki.

Bunkier Sztuki jest galerią miejską, która powstała w miejscu krakowskiego Biura Wystaw Artystycznych. Przemiany wPolsce na początku lat 90.umożliwiły przekształcenie tej instytucji z biernego miejsca prezentacji wystaw w wielofunkcyjny ośrodek prezentujący sztukę współczesną, wykraczający działalnością daleko poza lokalność Krakowa. Dlatego gromadzenie własnych zbiorów dzieł sztuki jest konsekwencją kompleksowego myślenia o Bunkrze jako instytucji kultury.

Kolekcja Bunkra Sztuki powstaje od początku XXI wieku. Obejmuje prace artystów, którzy wpisują się w aktualną refleksję sztuki i powstaje w oparciu o opinie niezależnych kuratorów oraz krytyków sztuki. Chociaż ich wybory są niestety często limitowane przez trudności w pozyskiwaniu funduszy na zakup prac, to jednak tworzeniu kolekcji sprzyjają obecne praktyki artystyczne: większość prezentacji w Bunkrze związana jest z produkowaniem obiektów finansowanych najczęściej przez Galerię i część z nich po wystawie pozostaje w Kolekcji. Tym sposobem na przestrzeni zaledwie kilku lat, do końca 2007 roku, zgromadzone zostały 92 dzieła 27 twórców. W pierwszej kolejności są to najbardziej reprezentatywni młodzi artyści krakowscy, a w dalszej polscy i zagraniczni.

Wystawa w Galerii Stary Browar jest piątą z kolei odsłoną Kolekcji po prezentacjach w Krakowie (2005, 2006, 2007) oraz Rzymie (2008). Z oczywistych względów nie można było pokazać wszystkich artystów oraz ich prac, jednak przygotowany został możliwie reprezentatywny a zarazem obszerny zestaw, oddający charakter całości zbiorów Bunkra Sztuki, który zaprezentowano w przestrzeniach galerii na obu poziomach. 
Pierwszym wrażeniem, jakie może odnieść oglądający wystawę, jest różnorodność. Różnorodność poruszanych tematów, eksperymentów artystycznych, języków formalnych (obrazy, obiekty, instalacje, fotografie) i wykorzystywanych technik (malarstwo, projekcje, filmy, lightboxy, programy komputerowe). Artystów także różni wiele: wiek, doświadczenie, płeć, wrażliwość, zainteresowania, media, którymi się posługują, nawet narodowość – łączy – sztuka współczesna, i to, że ich „drogi” w różnych okolicznościach i w różnym czasie krzyżowały się w Krakowie, w Bunkrze Sztuki. 
Charakter prezentacji, niejako w sposób naturalny, tworzy architektura wnętrz galerii. W dolnej przestrzeni, pozbawionej naturalnego światła pokazywane są przede wszystkim obiekty, które wymagają cienia i większej intymności w oglądaniu: filmy, projekcje oraz lightboxy. Tutaj pojawiają się m.in.: prace mistrzów polskiej awangardy: projekcje publiczne Krzysztofa Wodiczko oraz ich filmowe dokumentacje (Wieża Ratuszowa, Kraków 1996; Bunker Hill Monument, Boston 1998; Kopuła Bomby Atomowej Hiroshima 1999; Centrum Kulturalne IMAX, Tijuana 2001; Biblioteka Publiczna, St. Luis 2004), trzynaście filmów Józefa Robakowskiego (wśród nich: Bliżej - dalej, 1984; Samochody, samochody..., 1985; Jestem elektryczny!, 1986; Moje video-masochizmy, 1989; Ojej, boli mnie noga..., 1990; Jadziu! Odbierz telefon..., 1992; Manifest energetyczny, 2004), a także prace artystów młodszych: Marty Deskur (Trzej Królowie, 1999), zrealizowaną w Krakowie – w ramach pokazywanego w Bunkrze Sztuki kuratorskiego cyklu wystaw Transkultura – projekcję Waela Shawky’ego (Digital Chuch, 2007). Wreszcie prezentowane są najmłodsze „odkrycia” sceny krakowskiej, które Bunkier wspierał od samego początku: Karolina Kowalska (Okno na zimię, 2004; Średnie okno, 2004) i Małgorzata Markiewicz (Kwiaty, 2005) oraz jeden z najnowszych nabytków Kolekcji: projekcja Bogny Burskiej (A Hart So White, 2007).

W górnej przestrzeni doświetlonej przez naturalne światło padające przez świetliki umieszczone wzdłuż całego sufitu, które tworzy przyjazną aurę zwłaszcza do prezentacji obrazów, rysunków, fotografii oraz obiektów. Prezentowane są prace m.in.: polskich klasyków malarstwa współczesnego – Tomasza Ciecierskiego, Edwarda Dwurnika, Marka Sobczyka, artystów współtworzących Słynną Grupę Ładnie (1995-2001): Rafała Bujnowskiego, Marcina Maciejowskiego, Wilhelma Sasnala, a także obszerny projekt Oskara Dawickiego (Portrety uliczne 2001-2003), minimalistyczne i zarazem konceptulane prace Łukasza Skąpskiego oraz krytyczno-ironiczne pełne ironii i humoru obiekty Janka Simona (Krakowiacy lubią czystość, 2005; Hotel Ryugyoung, 2007). Wśród pokazywanych tutaj prac jest również silnie akcentowany, szeroko obecnie dyskutowany, temat tożsamości człowieka, jego seksualności, a także kultury, zakorzenienia i stereotypów. Pojawia się on w fotograficznych pracach Katarzyny Górnej (Portret podwójny, 2001), Alicji Żebrowskiej (Kiedy inny staje się swoim, 1999) oraz najnowszym malarskim cyklu młodych krakowskich artystów Lidii Krawczyk i Wojtka Kubiaka zatytułowanym Genderqueer (Genderqueer: M, 2007). Pośród wymienianych artystów nie sposób pominąć twórczości Jadwigi Sawickiej bogato reprezentowanej przez obrazy, obiekty, i fotografię – sztuki niejako totalnej nierzadko wychodzącej poza tradycyjne techniki artystyczne, angażującej często przestrzeń galerii (ściany oklejane zdjęciami i wydrukami tekstowymi), a także przestrzeń publiczną miasta (billboardy). Całość ekspozycji dopełniają wyrafinowane, poetyckie, pełne refleksji i napięć czarno-białe fotografie Mikołaja Smoczyńskiego (Fields in Transition, 1993).

Prace wszystkich artystów jak kolorowe szkiełka w kalejdoskopie tworzą interesujący, barwny obraz Kolekcji, który jest kompozycją otwartą, oczekującą na kolejne dzieła kolejnych twórców.

Beata Nowacka-Kardzis 
Kurator Kolekcji Bunkra Sztuki